W sprawie rabina Halsztuka

 

1) Akt małżeństwa z pierwszą żoną

Urząd Stanu Cywilnego Okręgu Bóżniczego Warka Akt małżeństwa nr 5/1875 Warka dnia 16.02.1875 Majer Hil Halsztuk kawaler 21 lat syn Abrama Icka i Hany Abramówny małżonków Halsztuk przy rodzicach piekarzach w Osadzie Sobienie-Jeziory zamieszkały, z Maryą Ruchlą Roter panną 21 lat, córką Abrama i Hudesy z Brunsztejnów, przy rodzicach w mieście Warce zamieszkałą. 

(W niektórych artykułach w internecie napisano, że urodzony w Sawinie. Ten Sawin to może być przekręcona/źle odczytana z rosyjskiego nazwa miejscowości Sobienie-Jeziory.)

2) Załączniki do pierwszego aktu małżeństwa

https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/jednostka/-/jednostka/2966940

(W podanej wyżej jednostce znajdują się załączniki do akt małżeństw. Powinien tam być odpis aktu urodzenia rabina. Materiał niedostępny w internecie, ale można zamówić z archiwum państwowego w Radomiu. Wystarczy poprosić o skan aneksów do aktu 5/1875. Podejrzewam, że oryginalny akt urodzenia nie zachował się, ale odpis będzie przepisany słowo w słowo.)

3) Akt urodzenia pierwszej żony

Urząd Stanu Cywilnego Okręgu Bóżniczego Warka Akt urodzenia nr 7/1854 Rother Marya Ruchla ur. W Warce 28.12.1853

4) Akt małżeństwa z drugą żoną

Urząd Stanu Cywilnego Okręgu Bóżniczego Piotrków Trybunalski akt małżeństwa nr 17/1880 

Piotrków 17.04.1880 Majer Chil Halsztuk, wdowiec 27 lat, syn Abrama Icka i Hany z Kupermanów z Ruchlą Maryą Szydłowska, panną, 17 lat córką Borucha i Dwojry z Rozenbergów urodzona i zamieszkała w Piotrkowie.

5) Załączniki do drugiego aktu małżeństwa

https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/jednostka/-/jednostka/10043072

(Tu powinien być do zamówienia odpis aktu zgonu pierwszej żony. Ponownie oryginał raczej się nie zachował)

6) Akt urodzenia drugiej żony

Urząd Stanu Cywilnego Okręgu Bóżniczego Piotrków akt urodzenia nr 137/1863 Szydłowska Ruchla Marya ur. w Piotrkowie 18.08.1863

7) Akt zgonu rabina

Akta stanu cywilnego Okręgu Bóżniczego w Ostrowcu akt zgonu nr 22/1928 Halsztuk Majer Chil zmarł 11.03.1928 w Ostrowcu w domu nr 3 przy ulicy Bagno 

 8) Akt zgonu drugiej żony

Akta stanu cywilnego Okręgu Bóżniczego w Ostrowcu akt zgonu nr 72/1941 Halsztuk Ruchla Maria zmarła na zwyrodnienie mięśnia sercowego dnia 7.04.1941 w Ostrowcu w domu nr 17 przy ulicy Zatylnej

Dzięki uprzejmości Pawła.

Meir Einei Chachomim

 

Me'ir Einayim Chachomim - Nisuin | Eichlers

Zemiros Shabbos | Eichlers

Letters and books

Letter by the First Ostrowiec Rebbe Meir Yechiel HaLevi

Letter by the First Ostrowiec Rebbe Meir Yechiel HaLevi, (Tsaddik who Fasted 40 Years) - Recommendation for his Disciple Rabbi Yissachar Tamar, Author of Ale Tamar on the Yerushalmi

Opening: $1,500
Sold for: $6,875
Including buyer's premium

Letter of recommendation to the rabbinate, signed by R. Meir Yechiel HaLevi of Ostrowiec, to R. Yissachar Tamar, author of the Ale Tamar series on the Talmud Yerushalmi. Ostrowiec [Poland], 1925.

Scribal writing with signature and stamp of the Rebbe. The ordination was given to his disciple, the renowned R. Yissachar Tamar, author of Ale Tamar on the Yerushalmi (seven volumes), who at that time served in the Breslau (Germany) rabbinate. In the letter, the rebbe writes that "…the prominent sharp and erudite Rabbi Yissachar son of R. Zvi Tamor of Częstochowa was ordained by leading Torah scholars and is fitting to fill the position of rabbi and posek in Jewish communities and can be relied upon as one of the important rabbis… I have heard men of truth lavishly praise this great rabbi… Ostrowiec, Tuesday of VaYetze 1925".

R. Meir Yechiel HaLevi Halstock Rabbi of Ostrowiec (1853-1928), prominent tsaddik and rabbi in Poland. Due to his asceticism and daily fasts, he became known as the "Rebbe who fasted 40 years". An outstanding Torah genius and holy person, he abstained from any material pleasure and for more than 40 years, was accustomed to fasting throughout the week to annul harsh decrees from the Jewish People and only ate a small meal at night. He had fixed routines for refraining from all mundane speech. His tearful prayers lasted many hours. During the week, he never removed his clothing and would abstain from enjoying music. Served as Rabbi of Skierniewice from 1880, in 1889 was appointed Rabbi of Ostrowiec. His fame drew thousands of Chassidim to Ostrowiec who came to learn from his holy conduct and to study Torah and Chassidism. Simple people also swarmed to his door with requests for blessing and deliverance. He was known for his genius and proficiency in all facets of Torah study as well as for his brilliant mathematical calculations in explaining Torah matters (compilations of these novellae were printed by his disciples in the Or Torah books). His son, R. Yechezkel Halstock, founded the Beit Meir chain of yeshivas in his memory, educating many students following the special methods of the Ostrovtza Rebbes.

His constant fasting sapped his strength and during his later years he was weak and ill. The trembling of his hands apparent in his signature on this letter, written about three years before his death, attest to his weakness and advanced age.

[1] leaf. 15.5 cm. Fair condition. Stains and wear. Tears slightly affecting text. Folding marks.

Collection of Books by Rabbi Uziel Meisels, Disciple of the Maggid of Mezeritch – Signatures and Stamps

Opening: $400
Sold for: $550
Including buyer's premium

Four books by R. Uziel Meisels of Ritshvol (Ryczywół), disciple of the Maggid of Mezeritch:

• Tiferet HaTzvi, on Tractate Beitzah, and novellae on Yoreh Deah. Zhovkva, 1803. First edition. Inside front board, interesting ex libris label of Yaakov Tzvi Yoskovitz, a survivor of the Łódź ghetto (and other stamps of his family on title page). Many open tears on first leaves and other leaves, repaired extensively with tape.

• Etz HaDaat Tov, novellae on Tractate Shabbat. Lviv, 1886. First edition. Signatures, stamps and ownership inscriptions.

• Tiferet Uziel – Etz HaDaat Tov, Chassidic homilies on the Bible and aggadot, Part II of Etz HaDaat Tov. Warsaw, 1863. First edition. Lacking [3] leaves with approbations and lengthy introduction. Ownership inscriptions on last page.

• Tiferet Uziel, Part I, on the Torah and Five Megillot, and Part II on the festivals, Neviim and Ketuvim. Bilgoraj, 1909. Two volumes. Copies of Rebbe of Skernevitz, with his signature on the margins of both title pages: "Yosef Tzvi son of the Rabbi of Skernevitz" – R. Yosef Tzvi Kalisch (1887-1957), of the Vorka Chassidic dynasty, served as Rabbi of Karczów and as the first Rabbi of Bnei Brak.

The author, R. Uziel Meisels (1744-1786), rabbi and yeshiva dean in Ostrovtza (Ostrowiec), Ritshvol (Ryczywół) and Neustadt (Nowe Miasto). He was acquainted with the Baal Shem Tov, and quotes his teachings in his books. After the latter's passing, he became a disciple of the Maggid of Mezeritch, and was a close friend of his disciples: R. Levi Yitzchak of Berditchev, R. Elimelech of Lizhensk, R. Zusha of Anipoli, and others.

4 books in 5 volumes. Size and condition vary. Stains. Worming and tears. New bindings. The books have not been thoroughly examined, and are being sold as is.

Be'er Moshe (Kozhnitz) – Lviv, 1858 – First Edition

Be'er Moshe (Kozhnitz) – Lviv, 1858 – First Edition

Opening: $400
Sold for: $1,125
Including buyer's premium

Be'er Moshe, Chassidic essays on the Torah portions, by Rebbe Moshe Elyakim Beri'a Hopstein of Kozhnitz. [Lviv, 1858]. First edition.

The author, Rebbe Moshe Elyakim Beri'a (1757?-1828), was a close disciple of his father, the Maggid of Kozhnitz, and of R. Zusha of Anipoli. R. Moshe shied away from the public eye his entire life. He remained unknown during his father's lifetime, and even after his father's passing, the Chassidim did not intend to accept his leadership, until the Chozeh of Lublin appointed him his father's successor as rebbe and maggid. R. Moshe served as maggid in Kozhnitz and Ostrovtza. In his first marriage, he was the son-in-law of R. Yehuda Leib HaKohen of Anipoli, author of Or HaGanuz, and in his second marriage of R. Elazar of Lizhensk, son of the Noam Elimelech. He authored other prominent works, including: Binat Moshe, Daat Moshe, VaYechal Moshe, Mateh Moshe, Kehilat Moshe, Tefillah LeMoshe, and others. In this book, as well as in his other works, he quotes extensively thoughts and traditions which he received from his father and other prominent Chassidic leaders.

The author's son, R. Elazar of Kozhnitz, writes regarding this book and its author in his book Likutei Mahara (on Psalm 119): "During the lifetime of my father, author of Be'er Moshe on the Torah, many rose to oppose him… saying that he is unable to learn, and only recites psalms, and they dubbed him 'Tehillim zoger' (one who recites Tehillim), and in terms of study they said he doesn't know what is written in the book; and when the book Be'er Moshe on the Torah was published, everyone was dumbfounded, and the mouth of those who speak lies was closed, and the whole world saw that he was brimming with Talmud, its commentaries, and Pilpul, encompassing almost the entire Torah".

[1], 188 leaves. Leaf 175 bound after leaf 176. 25 cm. Good condition. Stains and wear. Worming. New leather binding.

Stefansky Chassidut, no. 74.

Letter of Good Year Wishes from Rebbe Yechezkel HaLevi Halstock

Letter of Good Year Wishes from Rebbe Yechezkel HaLevi Halstock, Second Rebbe of Ostrovtza - Inowłódz, 1913

Opening: $700
Unsold

Letter handwritten and signed by Rebbe Yechezkel HaLevi Halstock, during his tenure as rabbi of Inowłódz (Poland). Inowłódz, Elul 1913.

Addressed to one of his disciples, the rebbe confirms the reception of his letter containing Torah thoughts, and promises to study it and write him a longer response in the future. The letter concludes with blessings for the new year, and is signed "Yechezkel HaLevi, rabbi of this community, son of the rebbe".

R. Yechezkel HaLevi Halstock, second Ostrovtza Rebbe (1887-1942, perished in the Holocaust), was the son of Rebbe Meir Yechiel HaLevi Rabbi of Ostrovtza ("the tzaddik who fasted for 40 years"). An outstanding Torah scholar and holy man. He served as rabbi of Inowłódz, Nasielsk and later as rebbe and rabbi of Ostrovtza. He founded the Beit Meir network of yeshivot, where many students studied following the special study method of the Ostrovtza rebbes - sharpness and erudition in all areas of Torah study. He and all his descendants (seven sons, daughters-in-law and grandchildren) were murdered in the Holocaust.

Postcard. 14 cm. Good-fair condition. Stains and creases. Postmarks.

Tur Choshen Mishpat and Yoreh De’ah 

Tur Choshen Mishpat and Yoreh De’ah – Many Glosses

Opening: $200
Sold for: $300
Including buyer's premium

Tur Choshen Mishpat, sections 1-2. Warsaw, 1868-1869 [two volumes], with: Tur Yoreh De’ah, section two [chapters 159-403]. Warsaw, 1867.

All three volumes contain many glosses in fine handwriting; dozens of glosses in volume Yoreh De’ah, majority lengthy and of significant erudite content. Stamps of “Rabbi Yechiel Reuven Mendelbaum” [author of Duda’ei Reuven, disciple of Rebbe Rabbi Yechezkel HaLevi Halstock of Ostrowiec; published Chidushim of his rabbi in book Meir Einei Chachamim], possibly author of glosses.

3 volumes, 39 cm. General condition good, dry and fragile paper. Stains, wear and tear. Damaged bindings.

Letter and Booklet - Land Acquisitions in Eretz Israel

Letter and Booklet - Land Acquisitions in Eretz Israel - Signed by Rabbi Yaakov Halevi Halstock, Rabbi of Ostrovtza

Opening: $400
Unsold

Two documents with the signatures of R. Yaakov Halevi Halstock, rabbi of Ostrowiec (Ostrovtza), son of the holy Rebbe Yechezkel Halevi Halstock of Ostrowiec.

* Handwritten authorization on the official stationary of the Beit Din of Ostrowiec (Kielce Voivodeship) regarding the acquisition of land in Eretz Israel by the "Avodat Yisrael" organization from Warsaw. On the margin is an authorization signed and stamped by R. "Yaakov Halevi Halstock", affirming that the document was signed in his presence. Nissan 1935.

* Membership booklet issued by the "Avodat Israel" organization in Warsaw - organization for the acquisition of land in Eretz Israel. With details filled in by hand and various signatures. One of the pages contains a document of sale between two members of the organization, with an authorization signed and stamped by R. "Yaakov Halevi Halstock". Shevat (January), 1934.

The holy R. Yaakov Halevi Halstock, son of Rebbe Yechezkel of Ostrowiec, and son-in-law of R. Nathan Nachum Hakohen Rabinowitz, Rebbe of Krimilow-Radomsko, was rabbi of Ostrowiec, where his father served as Rebbe. He was killed during the Holocaust with his wife Leah and their entire family.

The "Avodat Israel organization for the acquisition of land in Eretz Israel" was established by Rebbe Yisrael Eliezer Hopstein of Koznitz (Kozienice) and his followers in Warsaw. The organization merged with the "Nachalat Yaakov" organization of the chassidim of Jablonna, and together acquired the land on which Kfar Chassidim is built. "Avodat Israel", together with the "pioneer Rebbe" R. Yeshaya Shapira, and the chassidim of Piaseczno, also acquired land in the adjacent Kiryat Ata.

Letter: 22.5X15 cm. Fair condition. Tears and wear.

Wedding Invitation with Letter 

Wedding Invitation with Letter – From R. Yechezkel HaLevi Halstock, Second Rebbe of Ostrovtza – Warsaw, 1933

Opening: $500
Sold for: $3,500
Including buyer's premium

Printed invitation, with a letter handwritten, stamped and signed by Rebbe Yechezkel HaLevi Halstock of Ostrovtza (Ostrowiec Świętokrzyski). [Warsaw, Sivan] 1933.

Double leaf, with a printed invitation to the wedding of his son with the daughter of Rebbe Yitzchak Meir Danziger of Alexander.

On the second leaf, lengthy letter (approx. 20 lines), handwritten and signed by the rebbe, appealing for help with the wedding expenses.

R. Yechezkel HaLevi Halstock, second rebbe of Ostrovtza (1887-1942, perished in the Holocaust), was the son of Rebbe Meir Yechiel HaLevi Rabbi of Ostrovtza ("the tzaddik who fasted for 40 years"). An outstanding Torah scholar and holy man. He founded the Beit Meir network of yeshivot, where many students studied following the special study method of the Ostrovtza rebbes – sharpness and erudition in all areas of Torah study. He and all his descendants (seven sons, daughters-in-law and grandchildren) were murdered in the Holocaust.

Double leaf, including a handwritten page and a printed page. 22.5 cm. Good-fair condition. Stains, creases and folding marks. Handwritten inscriptions.

 kedem Auction House Ltd. (kedem-auctions.com)

Dziennik Chaima Icchaka Wolgelerntera

 

Chaim Icchak Wolgelernter i Chajele z ich pierworodnym dzieckiem, 1940 r.

Wprowadzenie do dziennika Chaima Icchaka Wolgelerntera

[…] Chaim Icchak urodził się w 1911 r. w Ożarowie jako czwarte z ośmiorga (dwoje zmarło w dzieciństwie) dzieci Hendli Rywki z domu Selzer oraz Jeszajahu Wolgelerntera. Rodzina przeniosła się do Kazimierzy Wielkiej, gdzie Jeszajahu został szochetem (rytualnym rzeźnikiem) miejskim. Był potomkiem wybitnego rebego Itamara z Końskowoli i pobożnym chasydem. Najstarszy brat Chaima Icchaka, Abram, wyjechał w latach dwudziestych do Kanady, dwóch młodszych – Dawid i Meir – zostało pomocnikami ojca. Najstarsza siostra Matil wraz z mężem Chaimem Medlem mieszkała w Zawichoście, młodsza, Ita, mieszkała jeszcze z rodzicami.

Chaim Icchak Wolgelernter od najmłodyszch lat wyróżniał się pobożnością i głodem wiedzy. Po swojej bar micwie wyjechał do Krakowa, by studiować Torę w tamtejszych jesziwach. Po kilku latach udał się do Ostrowca, zdał trudny egzamin i został przyjęty do znakomitej lokalnej jesziwy. Ujawnił się wówczas również jego talent literacki – został sekretarzem jesziwy, a także wydawcą miesięcznika poświęconego Torze, pisywał też własne teksty do pism religijnych.

Gdy w 1936 r. poślubił Chaję Płatkiewicz z Działoszyc, zamieszkali w sąsiedzwie jej owdowiałej matki Jachet Płatkiewicz, której Chaja pomagał prowadzić sklep tekstylny. Gdy po trzech latach małżeństwa młodzi Wolgelernterowie wciąż nie mieli dzieci, Chaim Icchak zwierzył się z tego problemu swojemu cadykowi z Ostrowca, a ten nakazał mu pojechać do cadyka Noama Elimelecha do Leżajska. Dziewięć miesięcy później, w końcu listopada 1939 r., urodziła się Wolgelernterom córka Alte Sara Lea, a w lutym 1941 r. syn Szraga Fajwel. […]

[…] Sam Chaim Icchak Wolgelertner w czasie drugie akcji wysiedleńczej znalazł schronienie (podobnie jak w czasie pierwszego wysiedlenia) u sołtysa w Szyszczycach, a jego bracia Dawid i Meir – u Magdy Kozioł w Skalbmierzu. Później, w lutym 1943 r. zgodziła się ona przyjąć do siebie innych żyjących jeszcze członków rodziny. […] Tam właśnie, na strychu w Skalbmierzu, Chaim Icchak zaczął pisać swoją kronikę. […] Z niemałym trudem znaleźli kolejną kryjówkę we wsi Dębowiec u chłopa nazwiskiem Biskup […] pozostali i Biskupa Żydzi zostali zamordowani 22 czerwca 1944 r. […]

Dziennik Chaima Icchaka Wolgelerntera – tragiczne świadectwo wiary – jest jednym z ważniejszych źródeł na temat Zagłady, być może jedynym pisanym na bieżąco, w ukryciu przez chasydzkiego rebego.

[…] Książka „Unfinished Diary: A Chronicle of Tears” autorstwa Chaima Icchaka Wolgelerntera ukazała się w 2015 r. nakładem wydawnictwa Israel Bookshop Publications.

[…]

Barbara Engelking

KRONIKA ŁEZ
Opracowanie Barbara Engelking

Archanioł Michał poświęca dusze sprawiedliwych przed Bogiem.
(תוספות מנחות ק'י חנינה כ'ב)

Kiedy miałem 16 lat, po spędzeniu moich najlepszych lat w jesziwach w Krakowie, wiedziałem już więcej o Talmudzie i posekach, kiedy moja dusza zaczęła nagle odczuwać pragnienie czegoś wyższego, co przyniosłoby rozwiązanie różnych wątpliwości, które gnębiły myśli […] galicyjskie, moje dotychczasowe życie stawało się coraz bardziej nudne, monotonne i ciasne, potrzebowałem siły, która by mnie porwała, wyprowadziła na szersze i wyższe horyzonty, postanowiłem więc pojechać do Ostrowca.

Genialna metoda pulpil (przyp. 2 – Metoda nauczania pilpul (hebr. debata, od pilpel – pieprz, przenośnie gorąca [ostra] dyskusja) – specyficzna metoda prowadzenia studiów talmudycznych, oparta na dialektycznym rozważaniem fragmentów tekstów.), o której miałem trochę pojęcia od mojego rabbiego, reb Lewina, nauczyciela z Krakowa, ucznia starego rabbiego z Ostrowca, reb Meira Jechiela, błogosławionej pamięci, oryginalne i specyficzne podejście do każdego trudnego bądź zagmatwanego zagadnienia z Gemary, niezrozumiałego zwrotu, albo zwyczajnie niewiarygodnej historii, z dokładnie sprecyzowaną błyskotliwą myślą, czasami też z wyliczonymi matematycznie cyframi, oraz jedyny w swoim rodzaju, niezwykły post jako droga umartwiania się w służbie Bogu spowitej welonem legend – wszystko to razem tak mnie zahipnotyzowało. Pewnego dnia w Sukot roku 1929 po raz pierwszy przekroczyłem próg domu mojego wielkiego rabiego, reb Ezechiela Binsztoka [powinno być: Halsztuka], rabiego z Ostrowca, jedynego syna i dziedzica duchowego świętego reb Meira Jechiela, błogosławionej pamięci.

Po dziś dzień nie jestem w stanie zrozumieć, skąd w moim nędznym doczesnym życiu znalazło się miejsce dla wielkiej światłości, która biła od tego przewodnika duchowego, którym był rebe z Ostrowca. Jestem pewien, że rzeczywiście odczułem w sobie tę świętość. Nigdy nie zapomnę wrażenia, jakie zrobiła na mnie modlitwa rebego. 8 dnia Sukot, kiedy odmawiał „Niszmat kol Chaj” z ekstazą tęskniącej duszy, z sercem, z którego tryskało źródło łez – święty Ojcze, litościwy i miłosierny Stwórco – jasno było widać, jak za sprawą tego wielkiego przewodnika jest wyrażany ból i cierpienie całego narodu przed jego miłosiernym Ojcem, Który bez litości każe swoje dzieci, kiedy źle dczynią, a potem uległe przyrzekają, że będą już pobożne.

Czułem, jak każdy członek mojego ciała, każde ścięgno i najmniejsza cząsteczka zostają obmyte, opalone gorącymi węglami, całe jestestwo nagle staje się tak oczyszczone, dostaje skrzydeł, szybuje coraz wyżej i wyżej do bezkresnych światów – zapomniałem o wszystkim, co wokół mnie.

Potem czułem wszechogarniające mnie ciepło, taką duchową lekkość, że przez cały dzień chodziłem w uniesieniu ducha. Tisz u rebego i jego modlitwy, wszystko to zdawało mi się częścią niebiańskiej światłości, która nie ma nic wspólnego ze sprawami ziemskimi. Przybyła tylko na świat, aby wszystko to unieść na tę samą wysokość, duchowość przebrała się w ubiór duszy, nastąpił upadek na potrzeby wzniesienia. Kiedy po tiszu omawiano wspaniale głębokie kazanie, które rebe wygłosił przy stole, zostałem całkiem porwany przez każdą myśl. Wszystkie one przeszywały mnie do najintymniejszych pokładów umysłu, były skierowane bezpośrednio do mnie, były odpowiedzią na moje wątpliwości, napojem dla mojej spragnionej duszy. Ten jeden dzień rozwiązał nawarstwiające się przez lata. Zrozumiałem magnetyczną siłę Ostrowca.

*

A kiedy jego modlitwy nie były w stanie odwrócić wyroku, który ogrodził twierdzę surowej sprawiedliwości, ideał wskazujący drogę nie mógł więcej oświetlać mrocznej przyszłości narodu żydowskiego, i kiedy również milionowe europejskie żydostwo zostało złożone w męczeńskiej ofierze na ołtarzu Kidusz ha-Szem, czyż na tym samym ołtarzu mogło zabraknąć miejsca dla ich wielkiego przewodnika?

*

Kiedy europejscy Żydzi zostali wymordowani, ich miejsca święte zburzone, a świętości zbrukane, nie było też miejsca dla uświęconego, boskiego ołtarza świętego rebego z Ostrowca, tablice zostały roztrzaskane.

Czasami rebe tłumaczył ostrowiecką metodę nauczania i modlitwy. Całe stworzenie świata i każda rzecz ma ciało i oblicze albo, jak się to często nazywa, ciało i duszę. Oblicze, to znaczy dusza, jest istotą stworzenia, ciało jest jedynie ubraniem dla duszy. Tak samo jest z człowiekiem, który jest istotą stworzenia, dzieła stworzenia, i on również ma ciało i duszę. Dusza człowieka jest boską cząstką. Każda micwa i dobry uczynek, który wykonuje człowiek, to pokarm duchowy dla duszy, dla cząstki boskiej. Siłą rzeczy, kiedy dusza się raduje, człowiek tworzy w ten sposób naches-ruech (powiew ekstazy) również dla Najwyższego, dla Szechiny, ponieważ dusza jest cząstką boską.

Poza tym człowiek, najdoskonalsze stworzenie, został stworzony z umysłem i rozumem, aby robił jak najwięcej micw i dobrych uczynków i tworzył jak największy naches-ruech dla Boga. Dusza w ten sposób dociera na najwyższe poziomy, nawet do poziomu Mosze Rabenu (Mojżesz, nasz nauczyciel). Twarzą w twarz mówię do niego, to jest tikun (ulepszenie, naprawa) doskonalenia […] wszystkich gaonów i cadyków, zarówno ukrytych, jak i ujawnionych, każdego na jego własny sposób i każdego z nowymi spostrzeżeniami odnośnie Tory i spełniania Woli Bożej. Jedyną intencją ich wszystkich był tikun duszy, aby stworzyć dla niej pokarm duchowy. Wielki Bal Szem Tow stworzył chasydyzm. Jest to nowa, zupełnie nowa droga. Napełnił on służbę Bogu tak silnym duchem życia, w chasydyzmie jest tak wielka siła, która jest w stanie pociągnąć za sobą nawet biednych, prostych Żydów, którzy nie znają Tory, będącej wstępem wiodącym do tikunu duszy. Siła chasydyzmu promienieje do takich ludzi, aby również oni mogli osiągnąć doskonałość, aby również oni mogli przynieść swojej duszy pokarm duchowy.

Wielki ojciec rabiego miał własną drogę, przez posty i samoumartwianie się, przez akceptację trudności, przygotowywanie ciała i poniżanie własnego ja doszedł on do uniesienie duchowego. Duchowość duszy tej cząstki bożej, wzniosą się ku najwyższym źródłom Stwórcy przez odrzucenie najniższego świata duszy. Było to dla niego zagadnienie cierpień z miłości. Dlaczego właśnie karci Pan, kogo miłuje? Jeśli człowiek na zasługuje na ukaranie przez cierpienia, dlaczego Bóg go karze? Jest to jedno i to samo, kiedy człowiek naprawia duszę, uzyskuje przecież boski naches-ruech. Siłą rzeczy przez cierpienia fizyczne, które na niego spadają, jego ciało ziemskie jest ciemiężone, ale jego duchowe zadowolenie staje się silniejsze. Dusza wznosi się do wyższych poziomów, dlatego nazywamy to cierpieniami z miłości. Cierpienia przychodzą na człowieka przez miłość, którą Bóg otrzymuje z dobrych uczynków, i dlatego nasi uczeni uważają, że jeśli na człowieka spadają plagi, powinien od wiedzieć, że to nie są cierpienia z miłości.

Dlaczego właściwie cierpienia od plag nie są cierpieniami z miłości? Jak mówimy, cierpienia prowadzą do uwznioślenia duszy, do świętości. Plagi nie tylko, że nie mogą doprowadzić do świętości, ale mają dokładnie odwrotny skutek. Jest to przecież powiew nieczystości, który zabrudza duszę, i nie może zostać nazwany cierpieniem z miłości. Tak ojciec rabiego stworzył nową drogę w służbie Bogu, również do nauczania dał nowy wiatr życia, swoją metodę pulpil, która ma służyć temu samemu. Błyskotliwe dzielenie włosa na czworo, aby znaleźć najbardziej dogłębną istotę rzeczy, to co najintymniejsze w duszy, to znaczy sedno zagadnienia, przekreślenie tego, co umysłowe, służy temu, aby cała dusza mogła komunikować się ze światem Tory, aby nastąpiło zbliżenie duszy człowieka i duszy Tory, a jako że dusza człowieka jest cząstką boską, zamiarem jest, aby Bóg i Izrael stały się jednym.

Później już sam zrozumiałem, kiedy często wskazywał, że droga jego ojca była […] miłości, wtedy on, następca i duchowy spadkobierca, również dołożył cegiełkę do tego budynku, mianowicie odmawianie modlitwy nazywanej modlitwą serca, było to […] bojaźni – serce cielesne.

Były […] ból przeciw gorącemu pragnieniu cielesnego serca.

Byłem pewny, że w ostatnim pokoleniu, chociaż […] Tory znajdowało się w Polsce wystarczająco wielu, to jednak najświętszym miejscem było Ostrowiec – arka przeświętego rebego, w której znajdowały się dwie tablice – Tora Weawoda (Tora i praca).

Następca i dziedzic duchowy, który z takim przekonaniem pielęgnował metodę swojego ojca, że kiedy wybiła godzina […], aby dusza, cząstka boska, dosięgnęła najwyższego źródła przez całkowite uwolnienie się od potrzeb cielesnych, przez całkowite anulowanie cielesności, przygotowywał się do tej wielkiej godziny. Dłuższy czas wcześniej, całe dnie owinięty w tałes i tfilin, zagłębiony był w zagadnienia Kidusz ha-Szem.

Archanioł Michał poświęca dusze sprawiedliwych przed Bogiem. Później to zrozumiałem.

W Lag Baomer 1930 r., kiedy pochylaliśmy się nad przepisami dotyczącymi szechity (rytualny ubój zwierząt), rabi powiedział mi, że halacha jest ogrodzeniem, ponieważ halacha broni nas przed żądami cielesnego serca – […] pobożność – szechita – jedynie pobożność, pilpul szel Tora (hermeneutyka, analiza i krytyka jako narzędzie Tory), będąca duszą Tory, jest pokarmem duchowym dla duszy i umysłu. Aby tworzyć naches-ruech dla Stwórcy, musi być przecież miłość, dlatego halacha, pilpul i obraz są takim magnesem dla duszy, a serce, miłość i pobożność – prawdziwym i całkowitym tikun. Tak.

Z języka hebrajskiego przełożyła Blanka Górecka
Z języka jidysz przełożyła Magdalena Siek

[…]

 

Źródło:
„Nic nie potrzebujemy. Tylko przetrwać ten czas. Relacje Żydów ukrywających się w okupowanej Polsce”, red. Justyna Majewska, Warszawa 2022.
rodz. VI Chaim Icchak Wolgelernter
s. 437-454

Odezwa rabina Halsztuka

ODEZWA

Rabina Gminy Wyznaniowej Żydowskiej
W Ostrowcu

BRACIA WSPÓŁWYZNAWCY!

W związku wyborami do Sejmu, odbyć się mającemi w dnia 4 Marca 1928 r. zwracam się do Was z poniższym apelem.

Bracia! Zapewne pamiętacie, że przy poprzednich wyborach do Sejmu t. j. w roku 1922 ludność żydowska silnie zjednoczona i zgrupowana przy jednej blokowej liście Nr. 16 nie zdołała przeprowadzić ani jednego kandydata w naszym okręgu (powiaty: Opatowski, Iłżecki i Kozienicki).

Nie może więc być żadnej realnej korzyści w obecnej chwili, gdy społeczeństwo żydowskie idzie do wyborów zupełnie rozbite, bo aż trzy listy wystawiono w naszym okręgu.

Jest zatem rzeczą jasną, że w tych warunkach ani jednego mandatu w tym okręgu nie uzyskamy, a głosy nasze oddane na różne partje i partyjki pójdą na marne.

Uznając w całej pełni wielkie zasługi Rządu Marszałka Piłsudskiego położone dla dobra Państwa i poprawy stosunków gospodarczych, jak również jego sprawiedliwą przychylność w stosunku do ludności żydowskiej, wzywam Was do poparcia Rządu Marszałka Piłsudskiego przez głosowanie na listę Nr. 1, tem samym stanie się zadość słowom proroka Jeremiasza: „Szukajcie też pokoju miastu temu, do którego was przeniósł, a módlcie się za nie Panu; bo w pokoju jego będziecie mieli pokój”.

Wierzę i ufam, że zwartą ławą staniecie przy jednym sprawiedliwym Rządzie MARSZAŁKA PIŁSUDSKIEGO.

Za czyn Wasz obywatelski, który, da Bóg, należycie spełnicie, z całego serca ślę Wam oraz Waszym rodzinom błogosławieństwo.

Rabin: (--) MAJER CHIL HALSZTUK

Ostrowiec, w lutym 1928 r.

12 października 2015 r.