W czasie wojny Tadeusz i Marianna Pastuszka wraz z dwójką dzieci mieszkali we wsi Chmielów koło Opatowa [powinno być: Ostrowca] w powiecie kieleckim. Uprawiali małą działkę, która nie wystarczała na utrzymanie rodziny, a Tadeusz Pastuszka, aby uzupełnić swoje dochody, wyjeżdżał do miasta w poszukiwaniu pracy. W 1943 r. Pastuszka pracował w fabryce budującej wagony w Ostrowcu Świętokrzyskim niedaleko swojego domu, gdzie natknął się na żydowskich robotników przymusowych. Jesienią 1943 roku Mosze Broker, którego znał przed wojną, skontaktował się z Pastuszką i poprosił go o przygotowanie w jego gospodarstwie kryjówki dla kilku członków rodziny i dodatkowych więźniów w zamian za pieniądze. Pastuszka zgodził się i uzgodnili, że uciekinierzy będą mu płacić 1000 zł miesięcznie na budowę schronu oraz na pokrycie wszystkich wydatków związanych z jego wyposażeniem i utrzymaniem. Pastuszka z żoną spędzili kilka miesięcy na wykopywaniu podziemnego schronu, który został starannie ukryty pod jednym z budynków gospodarczych. Pod koniec 1943 r. Przybyło szesnastu więźniów żydowskich, którzy uciekli z obozu i znaleźli azyl w schronisku zbudowanym przez Pastuszków. Pozostali tam do wyzwolenia w styczniu 1945 r. Wśród ukrywających się Żydów byli członkowie rodzin Rappaport, Koplowicz, Broker i Weinberg oraz Żydzi Horn, Fuks i Krajndels. Przez ponad rok Tadeusz i Marianna Pastuszkowie z pełnym oddaniem dbali o wszystkie potrzeby zbiegów, których wzięli pod swoje skrzydła, oddając do ich dyspozycji kuchnię, nabywając wszystkie potrzebne produkty i dbając o ich zdrowie.
Mimo że pieniądze, które otrzymywali od zbiegów, nie wystarczały na pokrycie kosztów budowy i utrzymania schronu, resztę uzupełnili z własnych pieniędzy. Wszystkie ich wysiłki na rzecz ratowania Żydów były motywowane raczej altruizmem niż chęcią zdobycia pieniędzy. Po wojnie wszyscy, którzy przeżyli, opuścili Polskę, część wyemigrowała do Izraela, a część do Stanów Zjednoczonych. 6 grudnia 1984 r. Yad Vashem uznał Mariannę Pastuszkę i jej męża Tadeusza Pastuszkę za Sprawiedliwych wśród Narodów Świata.
Osoby ukrywane przez małżeństwo Pastuszka:
Pinkus Brukirer
Szlama Brukirer
Moszek Brukirer
Brukirer (matka trzech braci Brukirer)
M. Fuks
Mosze Lejb Fuks, Leon
Fawel Griner
E. Horn
P. Koplowicz
S. Koplowicz
Izrael Krajndels (Ira Crandell)
Aron Rappaport
Chaskiel Rappaport, Charles
Abraham M. Weinberg
J. Weinberg
M. Wizenfeld
Jurek Zimmerman
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz