Przeznaczenie cmentarza na park

Kazimierz Urban

„Cmentarze żydowskie, synagogi i domy modlitwy w Polsce w latach 1944-1966 

(wybór materiałów)”

Kraków 2006

str. 449-451

4. Przeznaczenie cmentarza w Ostrowcu Świętokrzyskim na park

4.1. Pismo Przewodniczącego PPRN w Ostrowcu (Nr. Or. 2e/5/52) z 17 grudnia 1952 r. do Urzędu do Spraw Wyznań

                                                                            Urząd Wyznań

                                                                                       Warszawa

                                                                                       Al. Ujazdowskie 7.

           Nawiązując do przeprowadzonej rozmowy Przewodniczącego P.M.R.N. W Ostrowcu z Dyrektorem Urzędu Wyznań Ob. Darczewskim w sprawie uporządkowania cmentarza żydowskiego w Ostrowcu w tym celu w ciągu tygodnia miał przyjechać przedstawiciel T-wa Badań Historii Żydowskiej – niniejszym komunikujemy, iż do tej pory nikt się nie zgłosił, wobec czego prosimy o interwencję i przyśpieszenie przyjazdu przedstawiciela do Ostrowca, ponieważ pragniemy problem uzgodnić na miejscu, opracować dokumentację aby na wiosnę przystąpić do uporządkowania całego terenu.

                                                                   Za Prezydium Miejskiej Rady Narodowej

                                                                                          (B. Pożoga)

                                                                             Przewodniczący Prezydium

                                                                                    (podpis nieczytelny)

4.2. Pismo Referatu do Spraw Wyznań PWRN w Kielcach (Nr. Wz. III-7/1/53) z 31 stycznia 1953 r. do Urzędu do Spraw Wyznań

                                                                           Urząd do Spraw Wyznań
                                                                           Warszawa 11

                                                                           Aleja Stalina Nr. 5

            Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej, Referat do Spraw Wyznań donosi, że Prezydium Miejskiej Rady Narodowej, Referat Terenów Zielonych w Ostrowcu nosi się z zamiarem urządzić park miejski na miejscu byłego cmentarza żydowskiego. Referat do Spraw Wyznań tut. Prezydium po uzgodnieniu sprawy z miejscowymi czynnikami politycznymi jest za tym, aby na miejscu byłego cmentarza żydowskiego urządzić park. Pośrodku parku planowane jest mauzoleum wybudowane z płyt pamiątkowych znajdujących się na cmentarzu.

             Uzasadnienie: cmentarz o którym mowa od chwili zlikwidowania getta przez okupanta nie jest wykorzystany na chowanie ciał zmarłych. Położony jest w środku miasta na wzgórzu. Obok cmentarza znajdują się szkoły nr. 2, szkoła zawodowa i przedszkole wybudowane w okresie powojennym.-

             Dla lepszej orientacji przesyła się plan z prośbą o wyrażenie zgody.-

                                                                                                Kierownik

                                                                                 Referatu do Spraw Wyznań

                                                                                             Jarosz Stefan

                                                                                      (podpis nieczytelny)

4.3. Pismo ZG TSKŻ (L.dz. 916/53) z 26 marca 1953 r. do Urzędu

                                                                       Urząd do Spraw Wyznań

                                                                       w miejscu

            W odpowiedzi na pismo z dn. 23 lutego r.b. Nr. III. 18a/4/53 w sprawie cmentarza żydowskiego w Ostrowcu zawiadamiamy, że Prezydium Zarządu Głównego wyraziło zgodę na urządzenie parku na terenie cmentarza żydowskiego w Ostrowcu i na wybudowanie w środku parku mauzoleum z płyt nagrobnych tegoż cmentarza.

            Równocześnie zwracamy przesłany nam plan.

          (pieczęć okrągła ZG TSKŻ [Zarząd Główny Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Żydów])

S. F i s z g r u n d                                                                            D r. D. S f a r d

Członek Prezydium                                                                        Sekretarz Generalny

(podpis nieczytelny)                                                                       (podpis nieczytelny)

(Źródło [dok. 4.1.-4.3.]: AAN UdW, sygn. 14/433)

4.4. Pismo MGK (L.dz. PZM/I/7/1/54) z 15 września 1954 r. do Urzędu

                            Urząd do Spraw Wyznań

                                      w/miejscu

           Ministerstwo Gospodarki Komunalnej przesyła w załączniku zarządzenie Ministra Gospodarki Komunalnej w sprawie zamknięcia cmentarza żydowskiego w Ostrowcu Świętokrzyskim z prośbą o uzyskanie na w/w. zarządzeniu podpisu Obywatela Ministra.

           Omawiany cmentarz jest od 1943 roku nieczynny, częściowo zlikwidowany przez okupanta. W chwili obecnej leży w centrum osiedla mieszkaniowego i graniczy z budowanym przedszkolem. Z tych więc względów uporządkowanie terenu cmentarza w sensie zamknięcia go i przekształcenia w park miejski jest zagadnieniem bardzo ważnym, gdyż polepszy warunki zdrowotne i estetyczne tej części miasta.

           Ministerstwo przesyła /do zwrotu/ w załączeniu akta sprawy do wglądu.

                                                                                                p.o. Dyrektor

                                                                                                (podpis nieczytelny)

4.5. Pismo Urzędu do Spraw Wyznań (L.dz. III. 18b/61/54) z września 1954 r. do Referatu do Spraw Wyznań PWRN w Kielcach w sprawie zamknięcia cmentarza w Ostrowcu

                                                                          Prezydium Woj. Rady Narodowej

                                                                          Ref. do Spraw Wyznań

                                                                                                  Kielce

            Urząd do Spraw Wyznań przesyła w załączeniu akta sprawy objętej nagł. z prośbą o wypowiedzenie się.

            Z załączonych akt wynika, że sprawa ta nie była uzgadniana ani na szczeblu powiatowym, ani na wojewódzkim z Referatami do Spraw Wyznań. Należy więc dbać o to, aby miejscowe komórki wyznaniowe były zawsze w kursie spraw, mających bezpośrednio czy pośrednio charakter wyznaniowy, i zajmowały w nich swoje stanowisko. Opinia bowiem Referatu do S.W. ułatwia tut. Urzędowi podjęcie decyzji.

            W konkretnym wypadku należy wyjaśnić, gdzie umieszczone zostaną kamienie nagrobkowe, które znajdują się na przedmiotowym cmentarzu i czy jest przewidziane urządzenie z tych kamieni pomnika ofiarom hitleryzmu na terenie przyszłego parku.

            Uprasza się o traktowanie sprawy jako b. pilnej.-

                                                                                              v-Dyrektor Urzędu

                                                                                              /Darczewski Roman/

(Źródło [dok. 4.4.-4.5.]: AAN UdW, sygn. 19/484. Na dokumencie 4.5. brak dokładnej daty i podpisu – nie wiadomo, czy to pismo zostało wysłane)